Het is bijna zover: op 25 november, de internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen, wordt wereldwijd aandacht gevraagd voor de dagelijkse strijd om deze schendingen van de mensenrechten uit te roeien.
Daarom is 25 november een belangrijke datum, zowel voor het verenigingsnetwerk als voor de instellingen die dagelijks werken aan de uitbanning van geweld tegen vrouwen. In de komende weken zullen tal van activiteiten plaatsvinden, met als hoogtepunt de nationale manifestatie op 23 november in Brussel (Poelaertplein). Een gelegenheid om gendergerelateerd geweld op de nationale agenda te plaatsen en te erkennen als een groot gezondheidsprobleem.
In België heeft naar schatting meer dan 1 op de 3 vrouwen ouder dan 15 jaar te maken gehad met fysiek en/of seksueel geweld, en heeft 1 op de 4 vrouwen fysiek en/of seksueel geweld van haar partner of ex-partner ondergaan.
Thema 2025: de digitale wereld
De internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen valt samen met de lancering van de VN-campagne “UNiTE” (25 november - 10 december) – een initiatief van 16 dagen activisme dat eindigt op 10 december, de dag van de mensenrechten. Dit jaar richt de campagne zich op één specifiek domein: de digitale wereld. Geweld op online platforms vormt tegenwoordig een ernstige en groeiende bedreiging die veel vrouwen monddood wil maken, vooral zij die sterk publiek en digitaal aanwezig zijn in domeinen zoals politiek, activisme of journalistiek.
Onderzoek: vrouwen vaker blootgesteld aan geweld dan mannen
Volgens een studie uit 2024, getiteld “Gendergerelateerd geweld in België - Kerncijfers van de Europese enquête over geweld tegen vrouwen en andere vormen van interpersoonlijk geweld”, zijn vrouwen in ons land meer blootgesteld aan geweld dan mannen. Het gaat om psychologisch, fysiek, seksueel geweld en/of intimidatie, en het vindt zowel plaats in de privésfeer als op het werk of in de openbare ruimte. Vrouwen worden vaker en ernstiger met deze vormen van geweld geconfronteerd dan mannen.
Uit het onderzoek blijkt dat bepaalde sociale kwetsbaarheden het aantal gevallen van geweld doen toenemen: 45% van de vrouwen zonder werk, in slechte gezondheid en in een financieel kwetsbare situatie heeft seksueel geweld van hun partner meegemaakt. Dat is tien keer meer dan bij vrouwen die wel werken, gezond zijn en onverwachte uitgaven de baas kunnen.
Feminicide: analyseren om beter te voorkomen
Sinds het begin van 2025 heeft de blog Stop Feminicide minstens 22 slachtoffers geregistreerd, vrouwen die werden gedood omdat ze vrouw zijn! In de afgelopen acht jaar heeft deze blog 261 feminicides geregistreerd. Waarschijnlijk zijn de cijfers in werkelijkheid nog hoger, aangezien de vereniging enkel gevallen registreert op basis van nieuwsartikelen.
Juist om dit fenomeen in te perken of zelfs uit te roeien, kwam de wet van 13 juli 2023 voor de preventie en de bestrijding van feminicides en gendergerelateerde dodingen tot stand. Deze wet steunt op het principe van “domestic homicide review”, zoals reeds toegepast in landen als het Verenigd Koninkrijk of Noorwegen.
De methode omvat een retrospectieve analyse van de feiten om meer informatie te verkrijgen over feminicides en gendergerelateerde dodingen en de context waarin ze plaatsvinden. Het doel is exact te analyseren wat er gebeurd is om daaruit lessen te trekken. Op basis daarvan kunnen aanbevelingen en acties worden geformuleerd om het volledige systeem voor de preventie en bestrijding van feminicides en gendergerelateerde dodingen te verbeteren.
Eind 2025 werd er een wetenschappelijk comité opgericht onder het voorzitterschap van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC). Dit comité heeft als opdracht alle vormen van gendergerelateerd geweld te analyseren, met twee doelen:
- de kennis over feminicides en gendergerelateerde dodingen verbeteren;
- structurele aanbevelingen formuleren voor de preventie van feminicides, gendergerelateerde dodingen en de gewelddaden die daaraan voorafgaan.
Nationaal Actieplan inzake Vrouwen, Vrede en Veiligheid
Op 31 oktober werd de 25ste verjaardag van de goedkeuring van resolutie 1325 van de VN-Veiligheidsraad gevierd, die de basis vormt van de Vrouwen-, Vrede- en Veiligheidsagenda.
De Belgische staat heeft haar vastberaden engagement voor de uitvoering van deze agenda herbevestigd. In dit kader voert België momenteel zijn vierde Nationaal Actieplan inzake Vrouwen, Vrede en Veiligheid (2022-2026) uit en integreert het de principes van deze agenda in zijn binnenlands en buitenlands beleid. Het gaat om concrete acties zoals de gelijke deelname van vrouwen aan besluitvormingsprocessen op het vlak van vrede en veiligheid, de bescherming en bevordering van gendergelijkheid en vrouwenrechten, ook in tijden van crisis en conflict, en de preventie van conflicten en conflictgerelateerd seksueel geweld.
Meer weten?
Internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen – 25 november
Wetenschappelijk comité voor de analyse van feminicides en gendergerelateerde dodingen
Wet voor de preventie en de bestrijding van feminicides en gendergerelateerde dodingen
Studie: gendergerelateerd geweld in België
Blog “STOP FEMINICIDE”
25ste verjaardag van de Vrouwen-, Vrede- en Veiligheidsagenda: België herbevestigt zijn engagement
