De Agenda 2030 voor Duurzame Ontwikkeling van de Verenigde Naties stelt heel wat overheden voor een uitdaging. Door de grote diversiteit van de SDG’s, die onderling met elkaar verbonden zijn, moet er worden samengewerkt op verschillende domeinen.
Op vlak van beleid betekent dit dat er binnen eenzelfde beleidsniveau meer samenwerking moet komen tussen de verschillende beleidsdomeinen (bv. milieu, economie, sociale zaken, financiën,...). Dit betekent echter ook dat er een sterkere samenwerking moet komen tussen de verschillende beleidsniveaus (federaal, regio’s, gemeenschappen, provincies en gemeenten). Duurzame ontwikkeling is dan ook, zoals weergegeven in het artikel 7bis van de Belgische grondwet, een gemeenschappelijk streven van alle Belgische overheden.
Samen met de minister belast met Duurzame Ontwikkeling heeft het FIDO vijf strategische pistes opgesteld. Deze dienen als leidraad en zullen continu worden aangepast tot 2030:
Een goed begrip van de SDG’s is essentieel om ze effectief te implementeren. Daarom organiseert de federale overheid, vertegenwoordigd door het FIDO, jaarlijks het SDG-Forum, een evenement dat meer dan 700 deelnemers samenbrengt, waaronder vertegenwoordigers uit de maatschappij, private sector, academische wereld en overheid.
Daarnaast hebben we alle belangrijke tools rond de SDG’s in België gebundeld. U kan de toolkit hier raadplegen. Ook zijn er verschillende toegankelijke brochures ontwikkeld om de SDG’s begrijpelijk en inspirerend te presenteren. Deze kan u hier terugvinden.
Naast de regelmatige publicatie van informatie rond de implementatie van de 2030 Agenda, lanceren we specifieke onderzoeken hieromtrent zoals de gap analysis, de SDG-barometer, enz.
Het FIDO ontwikkelt initiatieven die organisaties ondersteunen om duurzame ontwikkeling in hun werking en hun beleid te integreren. Zo werd onder andere een gemeenschappelijke methodologie ontwikkeld voor het opstellen van de jaarlijkse actieplannen duurzame ontwikkeling. Dit zijn de plannen die elke federale overheidsdienst, overeenkomstig het koninklijk besluit van 22 september 2004 moet opmaken. In deze nieuwe methodologie zitten de SDG’s (alsook de federale Langetermijnvisie) sterk doorweven.
Hierbij werd ook een handleiding ontwikkeld. Niet enkel de federale overheidsdiensten kunnen hiervan gebruik maken, ook andere overheidsdiensten of andere geïnteresseerde organisaties worden hiervoor van harte uitgenodigd.
Het FIDO heeft ook tot doel de SDG's te integreren in de andere tools van de federale strategie voor duurzame ontwikkeling. Op die manier draagt het Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling dat in 2021 werd goedgekeurd bij tot de verwezenlijking van de SDG's en bevat het maatregelen op dat vlak die alle federale departementen verbinden.
Daarnaast geven de ICDO-rapporten informatie over hoe de federale overheidsdiensten bijdragen aan de Agenda 2030, hetzij via maatregelen in het Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling, hetzij via hun eigen beleid.
Het FIDO coördineert ook de bijdrage van de federale overheid aan de rapportering over de implementatie van de SDG's in België via de voorbereiding van de Voluntary National Review die bij de Verenigde Naties wordt ingediend. Dit gebeurde in samenwerking met de gefedereerde entiteiten, lokale overheden en het maatschappelijk middenveld georganiseerd binnen de IMCDO.
Om ervoor te zorgen dat de SDG's al in de ontwerpfase van het beleid worden geïntegreerd, werd een methodologie voorgesteld (beoordeling en materialiteit) om vanaf 2021 een bijdrage aan de SDG's te integreren in de algemene beleidsnota's die de regeringsleden bij de voorbereiding van de begroting bij het parlement indienen.
Om de coherentie van het beleid inzake duurzame ontwikkeling te versterken, is ten slotte een ondersteunend OESO-onderzoeksproject gestart om vast te stellen op welke gebieden verbetering mogelijk is, en wordt momenteel een voorstel voorbereid om de SDG's te integreren in de effectbeoordeling van regelgeving.
De uitvoering van de Agenda 2030 is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de overheid, aangezien de staten zich ertoe hebben verbonden de Agenda uit te voeren. De SDG's kunnen echter niet worden bereikt zonder de steun van alle actoren in de samenleving: middenveldorganisaties (ngo's, vakbonden), de particuliere sector, de academische sector en individuele burgers.
Door middel van thematische projectoproepen of specifieke projecten ondersteunt het FIDO de ontwikkeling van instrumenten of studies die maatschappelijke spelers en de privésector helpen bij te dragen aan de SDG's.
Het FIDO houdt ook een grote inventaris bij van tools om alle organisaties te helpen bij te dragen aan de SDG's (SDG Tools).
Om te leren van de ervaringen van alle organisaties verzamelt het FIDO alle goede praktijken of initiatieven die bijdragen aan de SDG's (SDG Initiatives) en ondersteunt uitwisselingen over dit onderwerp, in het bijzonder door de organisatie van het SDG-Forum te ondersteunen. Elk jaar brengt het Forum alle belanghebbenden bijeen die geïnteresseerd zijn in het onderwerp.
De SDG’s raken zowel federale als regionale bevoegdheden. Als we de SDG’s op een efficiënte, coherente en effectieve manier willen integreren in België, is een goede samenwerking tussen al de entiteiten essentieel. Wat betreft de rapportering naar het internationale niveau gebeurt dit voornamelijk via de Directie-generaal Europese Zaken en Coördinatie (DGE) en het intrafederale overlegplatform Multilaterale Coördinatie (COORMULTI).
Op het vlak van implementatie binnen België wordt de samenwerking vooral georganiseerd in het kader van de Interministeriële Conferentie voor Duurzame Ontwikkeling (IMCDO). Dit orgaan groepeert alle bevoegde ministers en verkreeg het volgende mandaat:
- Bijdragen tot de uitvoering in België van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling, onder meer via een nationale strategie voor duurzame ontwikkeling.
- Voorbereiden van de Belgische bijdrage tot de Europese en multilaterale verslaggeving inzake de uitvoering in België van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling.
- Bijdragen op administratief vlak tot de voorbereiding van de standpunten die België op EU- en VN-niveau zal verdedigen wat betreft de uitvoering in België van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling.
We proberen ook de lokale overheden te betrekken bij ons verschillende projecten aangaande de implementatie van de SDG's in Belgie.
Het opstellen van de Voluntary National Reviews, die in 2017 en 2023 aan de Verenigde Naties moeten worden voorgelegd, is gecoördineerd door de verschillende instanties binnen de IMCDO.
Wanneer we de SDG’s echt willen integreren in België, kan dit enkel via een samenwerking met het maatschappelijke middenveld en de burgers. Daarom zijn we als vijfde piste op zoek naar een manier om partnerschappen aan te gaan rond de SDG’s. Zo ondersteunt het FIDO structureel verenigingen zoals Reset.Vlaanderen en Associations21, en biedt het FIDO financiële middelen voor specifieke projecten.
Maar hoe komen we tot echte partnerschappen, waarbij een overheid een rol speelt die meer is dan of anders is dan louter financier? Echte partnerschappen vergen dus een nieuwe benadering, zowel van de overheid als van het maatschappelijk middenveld. En we weten dat we zonder echte samenwerking met de maatschappelijke actoren er niet zullen in slagen om de SDG’s op een kwaliteitsvolle en effectieve manier te implementeren. Dit is dan ook één van de uitdagingen voor de realisatie van deze Agenda.
In dit opzicht, zijn we lid geworden van het bredere netwerk rond duurzame ontwikkeling The Shift en ook lid van de European Sustainable Development Network op Europese niveau, en ondersteunen we onder andere de multistakeholders-organisatie van het SDG-Forum.